Trafikte Araç Geçiş Üstünlüğü Nedir? Kimdedir?

Her araç kullanıcısının trafik kurallarını muhakkak bilmesi gerekiyor. Kurallara tamamıyla hâkim olmak ise trafiğe çıkıldığında bilinenleri pratiğe dökebilmek noktasında oldukça önemli. Ancak bu kurallardan biri olan trafikte geçiş üstünlüğü bazen kafa karıştırıcı olabiliyor. Aniden ortaya çıkan bir aracın siren sesleri, seyir halindeki sürücünün ‘‘Şimdi ne yapmam gerekiyor?’’ sorusuna yanıt aramasına yol açabiliyor. Yazının devamında Hedef Filo, sürücüler ve sürücü adayları için bu sorunun cevabını veriyor.

1. Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir?

Trafikte geçiş üstünlüğü, yalnızca bir görev için trafikte bulunan belirli araçların sürücülerine tanınmış bir hak. Bu araçlar, diğer araçlardaki insanların can ve mal güvenliğini tehlikeye atmamak kaydıyla trafik kısıtlama ve yasaklarından muaf kabul ediliyor. Geçiş üstünlüğü ile geçiş hakkı, özellikle de yeni ehliyet alacak kişiler tarafından bazen birbiri ile karıştırılabiliyor. Oysa güvenli bir sürüş için bu kuralları doğru şekilde öğrenmek kritik önem taşıyor.

1.1. Geçiş Hakkının Geçiş Üstünlüğünden Farkı Nedir?

Geçiş hakkı, yayalar veya araçların o sırada yolda bulunan diğer yaya ve araçlara göre öncelikli geçiş hakkına sahip olmasına deniliyor. Her yaya veya araç trafik içindeki konumuna göre geçiş hakkına sahip olabilirken, geçiş üstünlüğüne sahip araçları bir tek Karayolları Genel Müdürlüğü belirleyebiliyor. Ve sadece belirlenmiş araçlar geçiş üstünlüğüne sahip olabiliyor.

1.2. Kavşaklarda İlk Geçiş Hakkı Kimdedir?

Araç yolculuğu esnasında trafik uyarı levhaları, trafik polisleri ve ışıklı uyarı işaretleri ne yapılacağına dair bilgilendirici oluyor. Fakat bunlardan hiçbirinin olmadığı kontrolsüz kavşaklarda da uyulması gereken bazı kurallar bulunuyor. Öncelikle, kavşağa yaklaşan sürücülerin kurallara uygun şekilde yavaşlamaları ve geçiş hakkını dikkate alarak hareket etmeleri gerekiyor. Peki, bu noktalarda geçiş hakkı kuralları nasıl uygulanıyor?

Sürücülerin;

1. Geçiş üstünlüğü bulunan araçlara,
2. Doğru geçmekte olan tramvaylara ve bu yoldan geçen araçlara,
3. Bölünmemiş kara yolunda bulunuyorlarsa bölünmüş kara yolundaki araçlara,
4. Bir iz veya mülkten kara yoluna çıkacakken karayolundaki araçlara,
5. Tali yoldan ana yola çıkacakken ana yoldan gelen araçlara,
6. Dönel kavşağa geldiklerinde dönel kavşak içindeki araçlara ve
7. Dönüş yaparlarken doğru geçmekte olan araçlara, geçiş hakkı önceliğini tanımaları gerekiyor.

Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı olduğu, işaretlerle belirlenmemiş kavşaklarda;

1. Motorsuz araç sürücülerinin motorlu araçlara,
2. Lastik tekerlekli traktör ve iş makinesi sürücülerinin diğer motorlu araçlara,
3. Motorlu araçlardan solda bulunanın sağdan gelen araca,
4. Kavşağa gelen sürücülerin kavşak giriş ve çıkışlarında -kurallara uygun olarak- karşıya geçen yayalara, geçiş hakkı önceliğini tanımaları gerekiyor.

2. Trafikte Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar Nelerdir?

Geçiş üstünlüğü, belirli araçlara o an görevde olmaları şartıyla veriliyor. Bu araçların, acil bir durum olduğunu belirtecek şekilde ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini kullanmaları gerekiyor. Uyarı işaretlerini fark eden diğer sürücülerin ise bu araçlara yol verme şartı bulunuyor.
Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan araçların birbirleriyle karşılaşmaları halinde kendi içlerinde de bir öncelik sıralaması yapmaları gerekiyor. Bu araçlar, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 71’inci maddesinde, öncelik sırasına göre şu şekilde belirtiliyor:

1. Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar (Ambulans ve hasta taşıyan özel araçlar…)
2. İtfaiye araçları
3. Hükümlü veya sanığı takip eden veya emniyet ve asayişi korumak için acele olay yerine giden resmi görev araçları (Polis)
4. Bir trafik suçu işleyerek kaçan aracı takip eden veya trafik güvenliğini koruma ya da trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine gitmekte olan görevlilere ait araçlar
5. Alarm sırasında sivil savunma hizmetlerinde görevli bulunan araçlar
6. Koruma ile görevli ve korunan araçlar

Hedef Filo olarak trafikte geçiş üstünlüğü konusuna sizler için değindik. Şirket araçlarınızla daima keyifli ve güvenli bir sürüş tecrübesi için haydi, siz de bizimle tanışın!